Το Μαχαμπαράτα έχει χαρακτηριστεί σαν έπος των αιώνων. Είναι το μεγαλύτερο στον κόσμο, τόσο σπουδαίο για τους Ινδούς, όσο και η Ιλιάδα για τους Έλληνες, και το πλουσιότερο σε θέματα, γι’ αυτό και λέγεται πως ό,τι δεν υπάρχει στο Μαχαμπαράτα δεν μπορεί να βρεθεί πουθενά αλλού.
Πράγματι εκτός από τον πόλεμο που εξιστορεί ανάμεσα στους Πάνταβα και τους Καουράβα για την εξουσία, περιέχει και πλήθος άλλων ιστοριών και παραδόσεων, καθώς και ηθικούς κώδικες, κανόνες πολιτικής για μια ορθή διακυβέρνηση, φιλοσοφικά συστήματα και διδασκαλίες που ακόμα και σήμερα εμπνέουν τους πνευματικούς αναζητητές σε όλο τον κόσμο.
Είναι ένα έργο στο οποίο τονίζεται το υψηλό ήθος των ηρώων του, ο ανώτερος σκοπός της πνευματικής αναζήτησης και ο θρίαμβος της αρετής πάνω σε καθετί κακό.
Από το Μαχαμπαράτα αντιλαμβανεται ο αναζητητής ότι είναι παγκόσμιο φαινόμενο η μάχη καλού και κακού. Ο πόλεμος που περιγράφεται στο έπος ήταν ένας παγκόσμιος πόλεμος της εποχής εκείνης, όχι μόνο γιατί έλαβαν μέρος πολλά έθνη και λαοί, αλλά και επειδή ήταν αποτέλεσμα μιας αδυσώπητης μάχης ανάμεσα στους θεούς και τους τιτάνες.
Όταν οι τιτάνες νικήθηκαν, αποφάσισαν να ενσαρκωθούν στον κόσμο των ανθρώπων. Σύντομα όμως ενσαρκώθηκαν και οι θεοί, οπότε εκείνος ο ουράνιος πόλεμος μεταφέρθηκε στη γη με αποτέλεσμα να σκοτωθούν εκατομμύρια άνθρωποι και να χαθούν πολλοί ηγεμόνες και ένδοξοι ήρωες. Στην ορθόδοξη αντίληψη ζωής οι θεοί και οι τιτάνες δεν είναι τίποτα διαφορετικό από τους άγγελους και τις λεγεώνες του Εωσφόρου οι οποίες αφού “εγένετο πόλεμος εν τω ουρανώ, ο Μιχαήλ και οι άγγελοι αυτού – του πολεμήσαι μετά του δράκοντος. και ο δράκων επολέμησε και οι άγγελοι αυτού. Και ουκ ίσχυσεν, ουδέ τόπος ευρέθη αυτώ έτι εν τω ουρανώ. Και εβλήθη ο δράκων,- ο όφις ο μέγας ο αρχαίος, ο καλούμενος Διάβολος και ο Σατανάς, ο πλανών την οικουμένην όλην, εβλήθη εις την γην, και οι άγγελοι αυτού μετ’ αυτού εβλήθησαν.” (Αποκάλυψη, κεφ. 12, στίχοι 7-9). Κι έκτοτε το κακό εγείρει πολέμους και ακοές πολέμων αλλά δεν είναι το τέλος του κόσμου. (Ματθαίος, κεφ. 24, στ. 6).
Ο πόλεμος αυτός έλαβε χώρα στη μεγάλη πεδιάδα Κουρουκσέτρα, κοντά στο σημερινό Δελχί. Όμως η μάχη του Κουρουκσέτρα έχει και ένα πνευματικό νόημα, αφού πρόκειται για μια μάχη που κάθε αναζητητής οφείλει να κάνει σε κάποιο στάδιο της ατραπού του.
Όποιος έχει διαβάσει την Μπάγκαβατ Γκιτά (που αποτελεί αναπόσπαστο μέρος του Μαχαμπαράτα) θα θυμάται τις θαυμάσιες πνευματικές διδασκαλίες που δίνει ο Κρίσνα στο μαθητή του Άρτζουνα, παρακινώντας τον να λάβει μέρος στη μάχη ενάντια στο κακό.
Όλοι μέσα μας κρύβουμε ένα σκοτεινό ασυνείδητο και συνδεόμαστε κατά τον Κάρολο Γουσταύο Γιούνγκ με τα αρχέτυπα του ομαδικού ασυνειδήτου. Ακολουθώντας τη πορεία προς το φως σε κάποια στιγμή καλούμαστε να φωτίσουμε αυτόν τον σκοτεινό χώρο, να δαμάσουμε τις κρυφές ανεξέλεγκτες δυνάμεις του ασυνειδήτου και του υποσυνειδήτου μας και μέσω της αυτογνωσίας να γίνουμε κύριοι όλων των όψεων του εαυτού μας, κατωτέρων και ανωτέρων.
Το Μαχαμπαράτα δίνει συμβουλές από τους θεούς (αγγέλους) στους ήρωες (ανθρώπους μαχητές) οι οποίοι δεν σταματούν να πολεμούν αέναα για τη Νίκη.
Νίκη και ήττα είναι το ίδιο.
Η δράση είναι η ουσία.
Να δρας χωρίς να συλλογιέσαι το αποτέλεσμα.
Να αποστασιοποιείσαι και να δρας χωρίς πάθος, όμως η δράση να μην σε εξουσιάζει.
Βλέπε με το ίδιο μάτι το χώμα και τον χρυσό, τον σοφό και την αγελάδα, τη νίκη με την ήττα.
Πρέπει να πολεμάς χωρίς θυμό, χωρίς υπερηφάνεια.
Αν η καρδιά σου σπάσει, μαραθεί ή πικραθεί χάνεις.
‘Οταν το Ντάρμα[1] προστατεύεται-προστατεύει, όταν καταστρέφεται καταστρέφει. Αυτό μεταφράζεται ως “όταν ο σκοπός για τον οποίο ήρθε ο άνθωπος στη Γη ολοκληρώνεται τότε η Ζωή τον προστατεύει, όταν ο σκοπός δεν ολοκληρώνεται τότε η Ζωή καταστρέφει τον άνιθρωπο”.
Όταν η σκέψη είναι κολλημένη στο παρελθόν και στο μέλλον χάνει το παρόν…
Γ.Ε.
[1]To Nτάρμα σε απλές λέξεις σημαίνει να υπομένεις, να διατηρείς, να κρατάς, να στηρίζεις. Μεταφράζεται με ποικίλλους τρόπους που περιλαμβάνουν το νόμο, τη θεωρία, το δόγμα, τις ενάρετες και βασικές ποιότητες της κοσμικής και ατομικής ‘Υπαρξης. Την εκούσια υποταγή στο καθήκον, στους φυσικούς και θείους νόμους.
Πρόσφατα Σχόλια