«χρὴ δὲ τά γ᾽ εἰς θεοὺς μηδὲν ἀσεπτεῖν. μεγάλοι δὲ λόγοι μεγάλας πληγὰς τῶν ὑπεραύχων ἀποτίσαντες γπολλῷ τὸ φρονεῖν εὐδαιμονίας πρῶτον ὑπάρχε ήρᾳ τὸ φρονεῖν ἐδίδαξαν».
Μτρφ.«Η φρόνηση είναι το πρώτο καλό για την ευτυχία. Ανάγκη στα θεία να έχεις ευσέβεια. Για λόγια μεγάλα μεγάλες πληγές οι αλαζόνες πληρώνουν. «Σοφοκλέους Αντιγόνη»
Είναι αναντίρρητο γεγονός ότι όσο πιο ώριμη είναι μια προσωπικότητα, όσο περισσότερο νοητικά και συναισθηματικά ισορροπημένη, τόσο λιγότερο ευπηρέαστη γίνεται στους ποικίλους εξωτερικούς πειρασμούς και προκλήσεις. Η προσωπικότητα αυτή μόνη είναι ικανή να αναπτύσσει τις ικανότητες της ελεύθερης βούλησης, δηλαδή να αναλαμβάνει την ευθύνη για τις αποφάσεις της, να διατηρεί ανεξάρτητη και ανεπηρέαστη σκέψη, διαθέτει τη δυνατότητα της αυτογνωσίας και του ελέγχου των συναισθημάτων χωρίς να πνίγει τον αυθορμητισμό της. Όπως αναφέρει η διάσημη ψυχαναλύτρια η Κάρεν Χορνάι, μια τέτοια συνειδητοποιημένη, ολοκληρωμένη, γνήσια προσωπικότητα επιτρέπει «να διεγείρει τον αυθορμητισμό των αισθημάτων είτε αυτά είναι χαρά, λαχτάρα, πόθος, αγάπη, είτε θυμός, αγανάκτηση, φόβος, απελπισία… πρόκειται για εκδηλώσεις του γνήσιου εαυτού που οδηγείται στην ολοκλήρωση της γνήσιας προσωπικότητας και στη βαθύτερη έννοια της ενότητας του συνόλου της προσωπικότητας ή αν θέλετε, του προσώπου. Το σώμα και η ψυχή, οι πράξεις, οι σκέψεις και τα συναισθήματα βρίσκονται σε πλήρη αρμονία και λειτουργούν χωρίς καμιά σοβαρή εσωτερική σύγκρουση» (Χορνάι Κάρεν: «Ο Ρόλος της Νεύρωσης και η Ανέλιξη της προσωπικότητας. Ο Αγώνας για την Αυτοκαταξίωση» Εκδόσεις Επτάλοφος, Αθήνα 1983, σ.σ. 188-189).
Όλα αυτά προκύπτουν από τη βαθμιαία και κοπιώδη διαδικασία της αυτοπραγμάτωσης, της θετικής ανέλιξης του προσώπου, την ανεύρεση αυτής της αυθεντικής δύναμης που βοηθάει στο να «επανακτήσουμε την πλήρη αναγνώριση της ταυτότητάς μας, αφού λυτρωθούμε από τις νευρωτικές αναπηρίες μας» (Όπως πιο πάνω Χορνάι Κάρεν, σελ. 189). Ένα πρόσωπο με τόσο υψηλή επίγνωση του «γνήσιου εαυτού» του, όπως τον προσδιορίζει η Χορνάι, έχει σίγουρα αναπτύξει κριτικές ικανότητες που εκμηδενίζουν την πιθανότητα υποβολής και παρασυρμού του από τον κάθε αντικοινωνικό πολιτικό, το χονδροκομμένο προπαγανδιστή ή το φανατικό δημαγωγό. Μια τέτοια ελεύθερη προσωπικότητα δεν επηρεάζεται από τους πολιτικούς, τις ψεύτικες κι απατηλές ειδήσεις των ΜΜΕ. Πλην όμως…
Πλην όμως αυτές οι προσωπικότητες με την αυτογνωσία και συνείδηση του τι σημαίνει «γνήσιος εαυτός» σπανίζουν σήμερα. Μολονότι οι δυνατότητες της εκπαίδευσης υπάρχουν για την παραγωγή και δημιουργία συνειδητοποιημένων προσώπων παρεμβάλλονται δυστυχώς τα συμφέροντα, η αλαζονεία της εξουσίας, το κέρδος των οικονομικών τραστ, των μονοπωλίων, των τραπεζών, των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων, που υπονομεύουν και ματαιώνουν την ολοκλήρωση της προσωπικότητας κάθε ανθρώπου. Αντίθετα μάλιστα οι πιο πάνω δυνάμεις κάνουν ό,τι μπορούν για να σπείρουν το χάος στις σχέσεις μεταξύ των ανθρώπων και των λαών καθώς και να κρατήσουν σε όσο πιο χαμηλό επίπεδο αυτογνωσίας τους λαούς τους, γίνεται… σε επίπεδο κτήνους και ενστικτώδους ζωώδους αυτοσυντήρησης για να τους κρατούν υπό έλεγχο. Το αντικείμενο που μελετά και ερευνά η Πολιτική Ψυχολογία είναι η συμπεριφορά των ανθρώπων ως πολιτικών όντων. Ο Λένιν μάλιστα θεωρείται από τους θεμελιωτές της Πολιτικής Ψυχολογίας. Αυτός τόνισε το ρόλο των ηγετών και ιδιαίτερα του αρχηγού που οφείλει να καθοδηγεί αυταρχικά τις υποταγμένες στη δική του ισχυρή θέληση μάζες αφού τους επιβληθεί κάνοντας χρήση κι εκμετάλλευση των ανθρωπιστικών και άλλων επιστημών όπως της Ψυχολογίας, της Νευρολογίας, της Βιολογίας, της Πολιτικής Οικονομίας, της Ιστορίας, της Ανθρωπογεωγραφίας και της Κοινωνιολογίας. Η κατάλληλη επιστημονική επεξεργασία και ο έλεγχος των μαζών μπορεί να γίνει μόνο με την Προπαγάνδα. (Γεωργαλάς Γεώργιος: ‘ΠΡΟΠΑΓΑΝΔΑ’, Εκδοτική Εταιρεία Γεωργιάδης, Αθήνα 1967, σελ. 37).
Η Πολιτική ψυχολογία είναι αυτή που αναφέρεται στα ανθρώπινα σύνολα σαν μάζες και δίνει τον ορισμό της μάζας σαν «ένα σύνολο ανθρώπων που κατά τον ίδιο χρόνο υπόκεινται στην ίδια ψυχολογική επίδραση, και αντιδρούν ψυχολογικά κατά τρόπο ομαδικώς ομοιόμορφο». (Γεωργαλάς Γ.: ό.π.π. σελ. 68).
Πιο καλή περιγραφή της ψυχολογίας του πλήθους δε θα μπορούσε να γίνει πέρα από τις κλασικές εργασίες του Γουσταύου Λεμπόν «Η Ψυχολογία των Όχλων» και του Σίγκμουντ Φρόυντ, «Ομαδική Ψυχολογία και Ανάλυση του Εγώ» και αργότερα από τον Έριχ Φρομμ με τα δύο εκπληκτικά βιβλία-δοκίμια του «Ο Φόβος μπροστά στην Ελευθερία» και «Υγιής κοινωνία» (Εκδόσεις Μπουκουμάνη). Θα πρέπει να αναφέρω και την εργασία μου με τον τίτλο «Ανθρώπινη Καταστροφικότητα. Ανάλυση του Πολέμου και της Καταστροφικότητας από την Κοινωνική Ψυχολογία» (Εκδόσεις-Διάθεση Άπαντα Κοινά). Στο βιβλίο αυτό σε σχέση με την αδυναμία των μαζών να αναχαιτίσουν το δρόμο προς την καταστροφή που τους οδηγούν οι ηγέτες τους, αναλύεται η ψυχολογία των μαζών και αναφέρουμε τα κάτωθι:
Όταν τα άτομα συγκεντρώνονται σε πολυάριθμη ομάδα κατά τον Λεμπόν και τον Φρόυντ, αποκτούν ειδικά χαρακτηριστικά που δεν τα εμφανίζουν σαν μονάδες ξεκομμένες από το σύνολο. Οι επιστήμονες της Πολιτικής Ψυχολογίας και Κοινωνιολογίας ξέρουν πως υπάρχουν πολλών ειδών πλήθη: Οι ομοιογενείς όχλοι, είναι πιο οργανωμένοι όχλοι, όπως οι κοινωνικές τάξεις, οι θρησκευτικές ομάδες, τα συνειδητά μέλη ενός κόμματος κ.λπ. και οι ετερογενείς όχλοι, οι ανώνυμοι, οι αγοραίοι, όπως οι φίλαθλοι, οι θεατές, οι ακροατές, είναι όχλοι που συρρέουν για ν’ ακούσουν το πολιτικό ίνδαλμά τους ή τον τραγουδιστή της αρέσκειάς τους. Αυτοί οι τελευταίοι, οι ετερογενείς όχλοι, αποτελούνται από οποιαδήποτε άτομα, με οποιοδήποτε επάγγελμα ή διανοητικότητα και στα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά τους, θα αναφερθούμε πιο συγκεκριμένα. Τούτο, γιατί ο ανομοιογενής πληθυσμός είναι το θύμα και ο θύτης, ο κύριος και ο δούλος, από τον οποίο βασικά εξαρτάται η επιβίωση ή μη του ανθρώπινου είδους, η ειρήνη ή ο πόλεμος. Είναι το πλήθος εκείνοι το οποίο ο Φρόυντ στην εργασία του «Ομαδική Ψυχολογία και Ανάλυση του Εγώ» (Πανεκδοτική, Αθήνα 1965, μετάφραση Παύλου Σύρρου, σελ. 107), «καθοδηγείται από αρχηγούς», είναι πρωτόγονο στην οργάνωσή του, όχι μακροχρόνιας υπόστασης, με μεγάλη οικονομική, κοινωνική και παιδαγωγική ανομοιογένεια, αλλά ανήκει στο ίδιο Έθνος, όχι κατ’ ανάγκη στην ίδια φυλή.
Σ’ αυτό το πλήθος ενταγμένο το άτομο, αλλάζει, «Η συνείδηση κι η προσωπικότητα εξαφανίζεται, τα συναισθήματα και οι ιδέες όλων των μονάδων (ατόμων) προσανατολίζονται προς την ίδια κατεύθυνση». «…το γεγονός πως μεταμορφώθηκαν σε όχλο, τα προικίζει μ’ ένα είδος ομαδικής ψυχής… Βλέπεις δύο ανθρώπους οι οποίοι ενώ από διανοητική άποψη διαφέρουν όσο η άβυσσος, π.χ. ένας διάσημος μαθηματικός και ο παπουτσής του, να έχουν ταυτόσημα ένστικτα, πάθη και συναισθήματα. Σε κάθε τι που αποτελεί ύλη του συναισθήματος, θρησκεία, πολιτική, ηθική, συμπάθεια, αντιπάθεια, μίσος, σεξουαλική επιθυμία κ.λπ. ακόμη και οι πιο διαπρεπείς άνθρωποι σπάνια ξεπερνούν το0 επίπεδο των συνηθισμένων ανθρώπων». (Λεμπόν, Γ.: «Ψυχολογία των Όχλων», Εκδόσεις Μαρή σ.σ. 17,19 & 21). «Οι αποφάσεις γενικού ενδιαφέροντος που λαμβάνονται κάτω από τέτοιες συνθήκες ενοποιημένου πλήθους είτε από μια συγκέντρωση διακεκριμένων ανθρώπων δεν είναι αισθητά ανώτερες από τις αποφάσεις που θα έπαιρνε μια συνέλευση ηλιθίων». Ο Φρόυντ καταλήγει ότι «το άτομο ενταγμένο στο πλήθος ευρίσκεται τοποθετημένο μέσα σε συνθήκες που του επιτρέπουν μια κάποια χαλάρωση της περιστολής των παρορμήσεων του ασυνειδήτου του. Έτσι τα φαινομενικά, καινούργια χαρακτηριστικά που παρουσιάζει, δεν αποτελούν παρά εκδηλώσεις αυτού του ασυνειδήτου μέσα στο οποίο έχουν συσσωρευθεί τα σπέρματα απ’ ότι χειρότερο υπάρχει στην ανθρώπινη ψυχή» (Φρόυντ, Σ.: Ό.π.π. σ.σ. 86-87).
Κάτω από τέτοιες συνθήκες πολύ σωστά ο Λεμπόν παρατηρεί ότι: «…στο άτομο του όχλου εξαφανίζεται η έννοια του αδυνάτου. Ο μεμονωμένος άνθρωπος καταλαβαίνει πως μόνος του δεν μπορεί να πυρπολήσει… ούτε να λεηλατήσει… Όταν όμως ανήκει σ’ έναν όχλο, αποκτάει συνείδηση για τη δύναμη που του δίνει ο αριθμός και στην πρώτη υποβολή που δέχεται για φόνο και για λεηλασία θα υποχωρήσει αμέσως. Το απροσδόκητο εμπόδιο θα συντριβεί με παραφορά… θα μπορούσαμε να υποστηρίξουμε πως η ομαλή κατάσταση του ερεθισμένου όχλου είναι η μανία» (Λεμπόν Γ.: Ό.π.π. σελ 29). Εδώ βλέπουμε τον Λεμπόν να αναφέρει τη χρήση του όρου υποβολή, στην προσπάθεια να ανεύρει τις αιτίες που προσδιορίζουν την εμφάνιση των ειδικών χαρακτήρων των όχλων, αναφέρει δε και τον όρο «διανοητική μεταβίβαση», η οποία συντελεί ώστε: «Σ’ έναν όχλο, κάθε συναίσθημα, κάθε πράξη είναι μεταδοτική σε τέτοιο σημείο που το άτομο θυσιάζει πολύ εύκολα το προσωπικό του συμφέρον στο ομαδικό». (Λεμπόν, Γ.: Ό.π.π. σελ 22).
Τη «διανοητική μεταβίβαση» ο Φρόυντ τη συμπεριλαμβάνει στην ‘Ομαδική Ψυχολογία και Ανάλυση του Εγώ’ στα φαινόμενα της κατηγορίας του υπνωτισμού και την ερμηνεύει σαν «την αμοιβαία επίδραση που τα μέλη του πλήθους ασκούν το ένα επί του άλλου…» δηλαδή σαν μια επιμέρους εκδήλωση της υποβολής. Η δε υποβολή ορίζεται κατά τον Γ. Λεμπόν (ό.π.π. σ.σ. 22-23) «σαν η διαδικασία επηρεασμού ενός προσώπου στο βαθμό της χωρίς κρίση αποδοχής εκ μέρους του μιας ιδέας, πίστης ή άλλης αντιληπτικής και γνωστικής λειτουργίας».
Οι αναλογίες είναι οι ίδιες στο πλήθος, όπως μεταξύ υπνωτιστή και υπνωτιζόμενου. «Ξέρουμε σήμερα πως ένα άτομο μπορεί… έχοντας χάσει τη συνειδητή προσωπικότητά του, να υπακούει σε όλες τις υποβολές του ανθρώπου, που ήταν η αφορμή να τη χάσει, (την συνειδητή προσωπικότητα) και να διαπράξει τις πιο ανήθικες (κι ας μη ταιριάζουν) στον χαρακτήρα του και στις συνήθειές του πράξεις. Λοιπόν, προσεκτικές παρατηρήσεις φαίνεται να αποδείχνουν πως το άτομο που πριν λίγο καιρό είχε βυθιστεί στους κόλπους της δραστηριότητας ενός πλήθους περιπίπτει σε λίγο – εξ αιτίας των επιρροών που προέρχονται από τον όχλο, ή για όποια άλλη αιτία που ακόμη την αγνοούμε – σε μια ιδιαίτερη κατάσταση, που πλησιάζει περισσότερο την κατάσταση της υπνώσεως του υπνωτιζόμενου στα χέρια του υπνωτιστή του. Στον υπνωτισμένο παραλύει η εγκεφαλική ζωή και αυτός γίνεται σκλάβος όλων των επενεργειών του ασυνειδήτου του, που τις κατευθύνει όπως θέλει ο υπνωτιστής. Η συνειδητή προσωπικότητα εξαφανίζεται η βούληση και η κρίση καταστρέφονται. Συναισθήματα και σκέψεις προσανατολίζονται προς την κατεύθυνση που δίνει ο υπνωτιστής».
(Παράδειγμα επίδρασης της ύπνωσης επί ατόμου στην πολιτική Ιστορία αποτελεί ο Σιρχάν Μπασίρ Σιρχάν, ο δολοφόνος του Ρόμπερτ Κέννεντυ. Υποστηρίζεται πως σαν πληγωμένο ζωάκι, βλέποντας όταν ήταν παιδί τις δολοφονίες των Παλαιστινίων από τους Ισραηλίτες, έβραζε από μίσος για τους αμερικάνους πολιτικούς που υποστήριζαν και υποστηρίζουν το Ισραήλ κάτω από την ισχυρή επίδραση του εβραϊκού λόμπυ. Όταν μετανάστευσε στις ΗΠΑ οι εικόνες των φόνων των γειτόνων και των μικρών παιδιών που θάβονταν κάτω από τα ερείπια των βομβαρδισμένων σπιτιών βρίσκονταν θαμμένες στο υποσυνείδητό του. Κάτω από την καθοδήγηση της ΣΙΑ, της Μαφίας και της οικονομικής ολιγαρχίας που δεν πήγαινε τον Ρόμπερτ όπως και τον αδερφό του, ιδιαίτερα διότι διαφωνούσε ως προς την εκτύπωση δολαρίων από μια ιδιωτική τράπεζα σαν την Federal Reserve Bank, έβαλλαν την ΣΙΑ και τον επέλεξε σαν θύτη και θύμα. Τον υπνώτισαν και σαν τηλεκατευθυνόμενη βολίδα σκότωσε τον Ρόμπερτ στο ξενοδοχείο Ambassador του Los Angeles.
Ο πρόσφατα αναλαβών την υπεράσπισή του Σιρχάν δικηγόρος Γουίλλιαμ Πέππερ, ζητά να ξαναγίνει η δίκη του γιατί έχει νέες αποδείξεις να παρουσιάσει. Ο Σιρχάν ήταν εντελώς ανυποψίαστος και ειλικρινά αγνοούσε τις πράξεις του όταν στις 5 Ιουνίου το 1968 έτεινε το όπλο αντί να χαιρετίσει τον Ρόμπετ Κέννεντυ. Ο Πέππερ ισχυρίζεται ότι ο Σιρχάν ήταν ένα πειραματόζωο σε ένα υπεραπόρρητο πρόγραμμα που αφορούσε να μετατρέψει προηγουμένως υπνωτισμένους ανθρώπους σε δολοφόνους χωρίς να αφήνουν ίχνη. Ο Σιρχάν συμμετείχε σε ένα πρόγραμμα έρευνας σπονσαρισμένο από τη CIA το λεγόμενο MK-ULTRA program στο οποίο, παραδέχεται και η Κυβέρνηση των ΗΠΑ πως υπήρχε, ανάμεσα στους άλλους στόχους που είχε, ήταν να καθορίσει εάν τα συμμετέχοντα σε αυτό ανθρώπινα πειραματόζωα μπορούσαν να μετατραπούν σε μηχανές θανάτου. Το έναυσμα ήταν η αμνησία του Σιρχάν μετά τον φόνο. Κάτω από ύπνωση έβαλαν τον Σιρχάν να γράψει σημειώσεις που του υπέβαλλαν όπως βρήκαν στο ημερολόγιό του σε μορφή «αυτόματης γραφής» και όταν ξύπνησε ο Σιρχάν δεν θυμόταν απολύτως τίποτα από ό,τι έγραψε.
Αυτό μας οδηγεί στην πρόσφατη εργασία του Ντάνιελ Μπράουν, ενός ψυχολόγου του Χάρβαρντ. Ο Ντάνιελ πέρασε περίπου 70 ώρες συνεντευξιαζόμενος τον Σιρχάν στην πολιτειακή φυλακή Πλέζαντ Βάλευ της Καλιφορνίας. Ο Dr. Μπράουν κατέληξε πως πριν από το συμβάν της δολοφονίας του Ρόμπερτ Κέννεντυ ο Σιρχάν είχε όχι μόνο υπνωτιστεί αλλά και υπνοπρογραμματιστεί “hypno-programmed”.
Ο Μπράουν και ένας πρώην καθηγητής της Νομικής Σχολής του Πανεπιστημίου του Τζωρτζτάουν του Άλλαν Σέφλιν, είναι ειδικοί στον τομέα της πλύσης εγκεφάλου, ελέγχου του νου, και της αναγκαστικής επιβολής και χρήσης της ύπνωσης προς εκτέλεση αντικοινωνικού τύπου παραβατικών συμπεριφορών. Κατά τον Μπράουν και τον Σέφιλντ πολύ έμπειρων σε θέματα μνήμης και τραύματος (memory and trauma), έχουν μελετήσει τη χρήση της ύπνωσης από την ΣΙΑ και άλλες υπηρεσίες των ΗΠΑ και έχουν καταλήξει ότι η ύπνωση μπορεί και έχει έως τώρα, χρησιμοποιηθεί για την προαγωγή αντικοινωνικού τύπου συμπεριφοράς.
Παρόμοια με τον κατ’ ιδίαν υπνωτισμένο είναι περίπου η κατάσταση του ατόμου που ανήκει σ’ έναν όχλο. Δεν έχει συνείδηση για τις πράξεις του. Σ’ αυτόν όπως και στον υπνωτισμένο, ενώ ορισμένες του ιδιότητες έχουν καταστραφεί, άλλες μπορούν να φθάσουν σε καταπληκτικό βαθμό έξαρσης… και η ορμή αυτή είναι πιο ασυγκράτητη ακόμα στα πλήθη… γιατί η υποβολή, όντας η ίδια για όλα τα άτομα, με την αμοιβαιότητα φθάνει στο ύψιστο σημείο της έντασής της.(Φρόυντ, Σ.: Ό.π.π. σελ. 89).
Εννοείται πως το πρόσωπο που αντικαθιστά τον υπνωτιστή μέσα στο πλήθος είναι ένας γόης που γνωρίζει να ασκεί την υπνωτιστική του επίδραση, υποβολή, γοητεία τόσο στο άτομο όσο και στο πλήθος. Σε αυτή την υποβολή λέει ο Ιάν Κέρσοου ο Ιστορικός και βιογράφος του Χίτλερ, όφειλε ο Φύρερ την επιτυχία του. Ήταν ο προπαγανδιστής που γοήτευε με τη δύναμη των λόγων του και των κινήσεων του σώματος.
Σχετικά με το ετερόκλητο (ετερογενές) πλήθος ενός έθνους που μας αφορά προκειμένου να εξηγήσουμε το ερώτημα ποιος υπνωτίζει τα πλήθη, ποιος μπορεί και τα εξαπολύει με ασυγκράτητη ορμή να εκτελέσουν πράξεις αιματηρές – κακουργήματα – όσο και ηρωικές. (Λεμπόν, Γ.: ό.π.π. σ.σ. 12 και 27). Αναμφισβήτητα στις μέρες μας, οι σύγχρονοι γητευτές των μαζοψυχών και μαζοεθνών, είναι οι πολιτικοί – μαριονέττες – και κατά προέκταση τα κατεστημένα – παρασκήνια – που τους διαλέγουν κινώντας από το σκοτάδι τα κουκλόσκοινα. Κάτω από την χαυνωτική επίδραση των ηγητόρων του ο όχλος «…καθοδηγείται αποκλειστικά από το ασυνείδητο», (Λεμπόν, Γ.: ό.π.π. σελ. 46), γίνεται παιχνίδι των εξωτερικών ερεθισμών και αντανακλά τις συνεχείς μεταβολές τους. Οι απωθημένες παρορμήσεις του συντρίβουν κάθε έννοια ηθικής, ή αν το διατάξει ο αρχηγός μετατρέπεται σε εξαιρετικά συντηρητικό σύνολο το οποίο συνήθως σέβεται τη δύναμη και τον πλούτο, ενώ περιφρονεί την καλοσύνη, που τη θεωρεί εκδήλωση βλακείας και αδυναμίας. Ειρωνεύεται την αγάπη σαν ηλιθιότητα και έκφραση δειλίας σε έναν κόσμο γεμάτο βία και ανταγωνισμό ισχύος. Πιστεύει ωμά πως ο δυνατότερος υπερισχύει.
Τα άτομα του όχλου διακρίνονται για την ευπιστία τους, την αστάθειά τους, την απλοϊκότητα της σκέψης όσο και την τάση τους για ακρότητες, εξτρεμισμούς και υπερβολές. Ο δογματισμός τους, η πνευματική νωχέλεια, η έλλειψη κρίσης, η ρηχότητα στη σκέψη και η μισαλλοδοξία τους είναι χωρίς προηγούμενο. Περιττό να αναφέρουμε στο σημείο αυτό πως σήμερα βιώνει ολόκληρη η χώρα μας ένα παρόμοιο φαινόμενο εγκεφαλόπλυσης και υποβολής από μέρους των ηγετών της ένα φανατικό και έτοιμο για όλα πολιτικό μόρφωμα της Χρυσής Αυγής. Ιδιαίτερα μετά τη δολοφονία του Παύλου Φύσσα τα όσα επακολούθησαν αφήνουν κεχηνότες τους Έλληνες και τις Ελληνίδες. Πρόκειται για ένα αδιάψευστο κήρυγμα υποβολής μίσους, οργής, μισαλλοδοξίας, φανατισμού, επιθετικότητας λόγω και έργω, που επιβεβαιώνουν την πιο πάνω ανάλυση της ψυχολογίας του όχλου.
Και συνεχίζει ο Λεμπόν: «…Και το δίχως άλλο δεν είναι το συμφέρον που κατευθύνει τους όχλους σε τόσους πολέμους, ακατανόητους τις περισσότερες φορές για τη νοημοσύνη τους και όπου αφήνονται να σφαγιαστούν τόσο εύκολα όσο και οι υπνωτισμένοι από το κάτοπτρο του κυνηγού κορυδαλλοί». (Λεμπόν, Γ.: ό.π.π. σελ.46). «Αυτή η αστάθεια των όχλων τους κάνει δυσκολοκυβέρνητους, προπάντων όταν ένα μέρος της δημόσιας εξουσίας πέσει στα χέρια τους. Αν οι ανάγκες της καθημερινής ζωής δεν αποτελούσαν ένα είδος αθέατου ρυθμιστή των γεγονότων, οι δημοκρατίες δε θα μπορούσαν να διατηρηθούν». (Του ιδίου σελ. 29).
Ποιες είναι αυτές οι ανάγκες της καθημερινής ζωής; Η συνεχής εργασία και ο αγώνας για την εξοικονόμηση του επιούσιου άρτου, που δεν αφήνει τον πολίτη να σκεφτεί ούτε να συμμετέχει σε συλλογικές πολιτικές δραστηριότητες. Επομένως οι πολιτικοί μπορούν να δρουν ανενόχλητα, να νομοθετούν άθλια και οι κυβερνήσεις να επιβάλλουν με τη κατασταλτική βία την υπακοή του πλήθους στους νόμους. Άλλος τρόπος είναι η μανία απόκτησης πλούτου ή το εφήμερο κυνήγι της σεξουαλικής ηδονής, επιδιώκοντας όσους περισσότερους συντρόφους μπορεί κανείς. Παρομοίως συμβαίνει με την εκτόνωση που προσφέρει ο αθλητισμός από τις κερκίδες για να ξεφουσκώσει η επιθετικότητα των νεολαίων. Άλλοι τρόποι η τηλεόραση, το Βίντεο, το διαδίκτυο, τα ηλεκτρονικά παιχνίδια τύπου play station, και οι τεχνητοί παράδεισοι των ναρκωτικών. «Η υπερβολή και η πρωτόγονη απλοϊκότητα του συναισθηματισμού των όχλων πολύ συχνά εξάπτει την φαντασία τους, η οποία ερεθίζεται ή αναστέλλεται από τις προλήψεις τους και δημιουργεί εξωπραγματικές αντιλήψεις, παραισθήσεις ακόμα και ψευδαισθήσεις. Το μη πραγματικό έχει την ίδια σημασία γι’ αυτούς όπως και η πραγματικότητα, …δεν τα διαφοροποιούν. Σ’ αυτήν ακριβώς την λαϊκή φαντασία στηρίζεται η δύναμη των κατακτητών… και η ισχύς των Κρατών. Όποιος την επηρεάζει παρασύρει τους όχλους… Όποιος ξέρει την τέχνη να προκαλεί εντύπωση στη φαντασία των όχλων, αυτός ξέρει την τέχνη να κυβερνάει».
Φαντάζεται κανείς κάτω από αυτές τις προϋποθέσεις τι δημόσιος κίνδυνος είναι ένας λαοπλάνος πολιτικός που κατορθώνει από τον προεδρικό θώκο, είτε από τη θέση του γενικού γραμματέα να πείσει ένα Έθνος, μια ομάδα εμπειρογνωμόνων, ή ένα υπουργικό συμβούλιο για το αναγκαίο μιας κεραυνοβόλου πυρηνικής επίθεσης στο αντίπαλο στρατόπεδο. Αρκεί να κάνει χρήση της Ψυχοπολιτικής, και να απευθύνεται σε ομαδοποιημένους όχλους που σκέφτονται με «χοντροκομμένους συνειρμούς ιδεών», και με ιδέες που κυριαρχούν επάνω τους αφού αποκτήσουν πολύ απλή μορφή και αποτυπωθούν στο πνεύμα τους με «εικόνες», περίπου όπως επαναλαμβάνουμε αυτόματα τη μελωδία μιας διαφήμισης εντομοκτόνου που έχουμε ακούσει χιλιάδες φορές. Ας μην αυταπατώμεθα, έτσι «κατασκευάζονται» οι «συνειδητές» πλειοψηφίες που ανεβάζουν και κατεβάζουν «λαοπρόβλητες!» Κυβερνήσεις στην εποχή μας. Οι όχλοι «ποτέ δεν δίψασαν για αλήθειες. Αποστρέφονται τα ολοφάνερα πράγματα που τους δυσαρεστούν και προτιμούν να θεοποιούν την πλάνη, αν η πλάνη τους γοητεύει. Όποιος ξέρει να τους προκαλεί αυταπάτες γίνεται εύκολα κύριός τους, (σαν τον Χίτλερ, τον Μουσολίνι, τους Αυτοκράτορες της Ιαπωνίας κ.λπ.), ενώ όποιος προσπαθεί να τους λυτρώσει από τις αυταπάτες γίνεται πάντα το θύμα τους», (όπως συνέβη με τον Σωκράτη, τον Χριστό, τον Παύλο, τον Γαλιλαίο, και δεκάδες πρωτοποριακά πνεύματα). Θα ήταν μεγάλο λάθος εν τούτοις να αποδώσουμε τα πιο πάνω χαρακτηριστικά των μαζών στην αμοιβαία υποβολή, στο αίσθημα παντοδυναμίας που τους δίνει η συλλογικότητά τους. Έτσι φτάνουμε μέχρι την απελευθέρωση των πιο ανατριχιαστικών και βίαιων επιθυμιών και παρορμήσεων που τα άτομα σαν μονάδες με την εκούσια και ακούσια απώθηση καταχωνιάζουν στο ασυνείδητό τους, καθώς και στη συναισθηματική και νοητική μεταβίβαση, υποβιβάζοντας τον άλλο πόλο∙ την δυαδική σχέση ηγέτη – ηγουμένων.
Καιρός είναι να δούμε πως ο πολιτικός, ο δημαγωγός, ο κυβερνήτης του πλήθους, σχετίζεται μαζί του. Τα περισσότερα άτομα, από την πιο ανώτερη ως την πιο κατώτερη κοινωνική σφαίρα, προπαντός στις λαϊκές νμάζες, μην έχοντας εκτός από το επάγγελμά τους, καμιά σαφή και λογική ιδέα, είναι ανίκανα να χαράξουν αυτεξούσιο τρόπο δράσης∙ ο δημαγωγός λοιπόν τους είναι χρήσιμος ως οδηγός». Ο δημαγωγός πολιτικός με τις απλές διαβεβαιώσεις του, απογυμνωμένες από κάθε συλλογισμό, αφήνει εύπεπτη τροφή να εισχωρήσει στο πνεύμα των όχλων. Χρησιμοποιώντας την επανάληψη ώστε και το πιο απίθανο να γίνει πιστευτό, και να καθιερωθεί στην ανθρωπόμαζα σαν αποδειγμένη αλήθεια. Με τον μηχανισμό της μετάδοσης, επιτυγχάνει ώστε «…οι ιδέες, τα συναισθήματα, οι συγκινήσεις, οι πίστεις να κατέχουν μια μεταδοτική δύναμη έντονη όπως τα μικρόβια πάνω στους όχλους». Και τα τρία παραπάνω μέσα δράσης των δημαγωγών δεν θα είχαν το απαιτούμενο αποτέλεσμα αν έλειπε η μυστηριώδης εξουσία, το essence που υποβάλλει τους πολλούς, «…ένα είδος μαγνητισμού που ασκεί ένα άτομο, ένα έργο ή μία θεωρία στο πνεύμα μας…» το ΓΟΗΤΡΟ. Ο Αλέξανδρος ο Μέγας, ο Ιούλιος Καίσαρας, ο Μωάμεθ, ο Ροβεσπιέρος, ο Ναπολέων, ο Λίνκολν, εξασκούσαν απεριόριστο γόητρο στις μάζες. Όμως η υποβολή και το γόητρο με ποιο μηχανισμό επενεργούν; Πώς υποβάλλουν υπνωτιστικά τους όχλους και ιδιαίτερα τους κοινοβουλευτικούς και πολιτικούς όχλους, τους ανώνυμους και ετερογενείς, ώστε να υπακούουν αναντίρρητα στις εντολές του προέδρου, του πρωθυπουργού, είτε του αρχηγού του κόμματος; Υπακοή σε τέτοιο βαθμό δουλοφροσύνης και υποταγής ώστε σε κάποιο σημείο του βιβλίου του ο Λεμπόν να καγχάσει: «Κακομεταχειριστείτε τους ανθρώπους, σφαγιάστε τους κατά εκατομμύρια, προκαλέστε εισβολές πάνω σε εισβολές, όλα σας επιτρέπονται αν διαθέτετε αρκετό βαθμό γοήτρου και το αναγκαίο τάλαντο για να το διατηρήσετε». (Λεμπόν, Γ.: «Ψυχολογία των Όχλων», εκδόσεις Μαρή, σ.σ. 29, 55, 57, 94, 49, 92, 98-118, 161 και 114).
Τώρα κατανοούμε πως ένας ελληνικός λαός που έχει σφαγιαστεί οικονομικά, πεταχτεί στο δρόμο είτε εργάζεται ιδιωτικά, είτε στο Δημόσιο, που η Κυβέρνησή τον απειλεί με κατασχέσεις του αυτοκινήτου του, του σπιτιού του, ακόμη και με προσωπική κράτηση για χρέη στις τράπεζες και στην εφορία δεν αντιδρά; Πως ανέχτηκε την υπογραφή τέτοιων μνημονίων και δανειακών συμβάσεων με την κατάργηση της εθνικής κυριαρχίας και απεμπολώντας την δημόσια και την ιδιωτική του περιουσία δίνοντας το ελεύθερο στις κυβερνήσεις του να ξεπουλήσουν τα πάντα; Πως ανέχεται να κυβερνά τη χώρα η κυβέρνηση Σαμαρά με πράξεις νομοθετικού περιεχομένου, ερήμην της βουλής και της αντιπολίτευσης; Και τέλος πια είναι η αντίδρασή του στην υπαγωγή των υλικών και άυλων πόρων της χώρας στο ΕΜS Μηχανισμό Ευρωπαϊκής Σταθερότητας ο οποίος δεν δίνει λογαριασμό σε κανένα και δεν μπορεί ούτε η ντόπια ούτε η διεθνής δικαιοσύνη να τον δικάσει για όσες εκτροπές, παραβάσεις και καταχρήσεις κάνει. Η απάντηση βρίσκεται στα πιο πάνω γραφέντα∙ η πλύση εγκεφάλου από τα δουλοκάναλα Mega, Antenna, Alpha, Star, Sky, ΔΤ μαζί με το ενοχικό πλέγμα που σπέρνει «φταις και συ γιατί διορίστηκες με το ρουσφέτι», «φταις και συ γιατί εψήφισες αυτές τις κυβερνήσεις», «τα φάγαμε όλοι μαζί» έτσι κατεβάζει το κεφάλι και το βουλώνει. Μαζί με τα πιο πάνω αν προσθέσουμε το διχασμό που σπέρνουν στον ελληνικό λαό με τους συνδικαλιστές να τους κρατούν ανοργάνωτους, διχασμένους, κλεισμένο τον καθένα στον εαυτό του και προωθώντας το προσωπικό συμφέρον της κάθε ομάδας, σωματείου και συλλόγου, ώστε η μάζα να νιώθει διαιρεμένη και αδύναμη να τα βάλει με το νόμο, την εξουσία, την εφορία, τις τράπεζες και τις δυνάμεις καταστολής.
Ευαγγελάτος Γεώργιος
Πρόσφατα Σχόλια