Η γυναίκα λεσβία και οι σύγχρονες απόψεις.

Yπάρχουν σημαντικές εργασίες σχετικές με τη γυναικεία ομοφυλοφιλία που προσπαθούν να την ερμηνεύσουν βάσει του ιδιοσυστασιακού ή κληρονομικού παράγοντα σε αντίθεση με τους επίκτητους παράγοντες.

Oι τελευταίοι λαμβάνουν υπόψη τις συνθήκες ζωής, τις διαπροσωπικές σχέσεις, την αλληλεπίδραση των συμπεριφορών γονέων και παιδιών κ.α. παράγοντες κατά την λανθάνουσα ηλικία, που επηρεάζουν τη γυναίκα στην ταύτισή της με το ίδιο φύλο. Όμως, παρ’ όλες τις συνεισφορές της φροϋδικής σχολής ψυχανάλυσης, της σχολής ψυχολογίας του Εγώ, κ.λπ. εν τούτοις, και σ” αυτό, συμβάλλει η φαλλοκρατική κουλτούρα της εποχής μας, σε αντίθεση με την ανδρική ομοφυλοφιλία, η γυναικεία ομοφυλοφιλία έχει ελάχιστα αναλυθεί, ερμηνευθεί και μελετηθεί.

Δεν υπάρχει μια συγκεκριμένη, συστηματική και ολοκληρωμένη ψυχαναλυτική άποψη που να καλύπτει ικανοποιητικά όλο το φάσμα της διαταραχής. Από τους πρώτους τολμήσαντες ήταν ο ελληνoαμερικανός Κάρολος Σοκαρίδης ο οποίος με τις εργασίες του (1968b[1], 1978a[2]), περιέγραψε τις θεμελιώδεις αντιλήψεις και τους ειδικούς μηχανισμούς μαζί με τα θεωρητικά χαρακτηριστικά τα οποία συσχέτισε με την πρακτική εμπειρία, τα ιστορικά ομοφυλόφιλων γυναικών που του ζήτησαν θεραπευτική βοήθεια. Παραθέτουμε εδώ τις πιο βασικές αναφορές οι οποίες ελπίζουμε ότι δίνουν μια ικανοποιητική εξήγηση της λεσβιακής διαστροφής.

Αιτιολογικές θεωρήσεις.

Η πυρηνική σύγκρουση της γυναικείας ομοφυλοφιλίας γεννιέται στην πρώιμη περίοδο της ζωής όπως και στους άνδρες ομοφυλόφιλους, αναγκάζοντάς τη γυναίκα να επιλέγει συντρόφους του ίδιου φύλου για να επιβιώσει, να διατηρήσει και προστατεύσει το Εγώ της. Η απαρέγκλιτα ομοφυλόφιλη ήταν εξ ολοκλήρου ανίκανη να διασχίσει μ’ επιτυχία το στάδιο του πρώιμου αυτισμού, τη συμβιωτική υποφάση και την υποφάση της επανατροφοδότησης από το στάδιο του χωρισμού και της εξατομίκευσης κατά Μάλερ[3].

Σοβαρά ελλείμματα στις λειτουργίες του Εγώ και ανεπαρκή διαφοροποίηση του εαυτού από το αντικείμενο, είναι το αποτέλεσμα αυτής της αποτυχίας ωρίμανσης στο ψυχολογικό επίπεδο. Η ομοφυλοφιλία σαν σύμπτωμα εξυπηρετεί στην παραπλάνηση του Εγώ, στην απόκρυψη μέσω του μηχανισμού της απώθησης, αμφίθυμων συναισθημάτων. Συναισθημάτων τρομακτικής ισχύος που θα διέλυαν την προσωπικότητα της ασθενούς αν αναγνωρίζονταν στο συνειδητό, όπως το κόνφλικτ για επιθυμία και τρόμο συγχώνευσης με μια γεμάτη μίσος και σε απόλυτο βαθμό μισούμενη από την κόρη της μητέρα, προκειμένου να αποκατασταθεί ο πρωτογενής δεσμός της μάνας με το κορίτσι της.

Ο Fast περιέγραψε και συμφωνεί μαζί του και ο Σοκαρίδης, πως ενώ στο αγόρι η συγχώνευση με τη μάνα απειλεί το χάσιμο της αρσενικότητας πράγμα που γίνεται ιδιαίτερα εμφανές στις διαστροφές, στα κορίτσια το πράγμα είναι διαφορετικό.

Η συγχώνευση με τη μάνα δεν απειλεί τη θηλυκότητα αλλά την ανεξαρτησία της, την ατομικότητα της προσωπικότητας του κοριτσιού. Έτσι τα κορίτσια όπως τα αγόρια, αναπτύσσουν και καθορίζουν τις σχέσεις τους με το άλλο φύλο από την επιτυχημένη ή όχι λύση της φάσης του αποχωρισμού και της εξατομίκευσης. Αν περάσουν μ’ επιτυχία τη φάση αυτή έχουν ξεχωρίσει τον εαυτό τους πλήρως από τη μάνα και γίνονται αυτόνομες προσωπικότητες.

Τότε μπορούν να ταυτιστούν δευτερογενώς με τη μάνα σαν ξεχωριστές θηλυκές υπάρξεις και να παίξουν ικανοποιητικά το γυναικείο ρόλο εντελώς χειραφετημένες. Μόνο τότε κάθε θηλυκή ενέργειά τους είναι και μία πράξη αποχωρισμού από τη μάνα. Το μόνο που μπορεί να φοβηθεί κανείς είναι μήπως υπάρξει κάποια παλινδρόμηση προς την πρωτόγονη περίοδο της συγχώνευσης και ένωσης με τη μάνα του πρώτου χρόνου ζωής.

Ένας φυσιολογικός τρόπος ν’ αποφευχθεί μια τέτοια σύντηξη-ένωση, είναι η απάρνηση της μητέρας (άρνηση να ενδώσει στην ασφυκτική σύντηξη με την κόρη) και η στροφή προς τον πατέρα[4]. Έτσι αποφεύγεται μια και καλή ο φόβος ενσωμάτωσης της κόρης των δύο έως τεσσάρων χρόνων και η διάλυση της προσωπικότητάς της μέσα στην προ πολλού σχηματισμένη προσωπικότητα της μητέρας. Ξεπερνιούνται έτσι αισθήματα ενοχής από την επιθυμία να εισβάλει μέσα στο σώμα της μάνας της, να παραβεί το αρχέγονο ταμπού της αιμομιξίας και να ταυτιστεί μαζί της, πράγμα που αναμένεται να γίνει φυσιολογικά στην οιδιπόδεια ηλικία όταν θα είναι έτοιμη γι” αυτό.[5]

Συχνά ένα κορίτσι, από αντίδραση στην απογοήτευση των οιδιποδείων επιθυμιών της, είναι δυνατό να ταυτιστεί με τον πατέρα της και σαν επακόλουθο στρέφεται με έντονο ενδιαφέρον προς τις γυναίκες οι οποίες αναπαριστούν μητρικά υποκατάστατα. Αυτή η στάση της δραστήριας ομοφυλόφιλης γυναίκας που ανδροφέρνει, προς τα μητρικά υποκατάστατα, αποτελεί κατά έναν τρόπο αίσια έκβαση και επιτυχή εκπλήρωση της ευχής ενάντια στο θηλυκό σύμπλεγμα ευνουχισμού που την κατέχει.[6]

[1]Socarides, W. C.: “The Overt Homosexual”, New York: Jason Aronson, 1974.

[2]Ibid, “Homosexuality”, New York: Jason Aronson.

[3]Malher, S. Margaret.: «On Human Symbiosis and the Vicissitudes of Individuation», Vol. I, International Universities Press Inc. New York, 3rd printing, 1970.

[4]Fast,I.: «Gender Identity: A Differentiation Model», Hillsdale, NJ: Lawrence Erlbaum, 1984, pp. 105-106 look also Socarides, W. C, “The Preoedipal Origin and Psychoanalytic Therapy of Sexual Perversions», International University Press, INC, Connecticut, 1988, pp. 212-213.

[5]Socarides, W. C.: “The Preoedipal Origin and Psychoanalytic Therapy of Sexual perversions», International University Press, INC, Connecticut, 1988, page, 213.

[6]As above, page, 203.