Δημοσίευμα της εφημερίδας “η Καθημερινή” ανοίγει το “μαύρο κουτί” της τραγωδίας που έχει στοιχίσει ανθρώπινες ζωές, ολοκληρωτική καταστροφή στα χωριά του δήμου Παλαμά του δήμου Καρδίτσας και Σοφάδων και ελλοχεύει ο κίνδυνος μολύνσεις των κατοίκων από τα ψόφια ζώα:

“Την περασμένη Δευτέρα χωματουργικά μηχανήματα συγκεντρώθηκαν στη «Σμίξη», λίγο έξω από την πόλη της Καρδίτσας. Οπως προδίδει το τοπωνύμιο, είναι το σημείο που σμίγουν δύο ποτάμια: ο Καράμπαλης και ο Γάβρας. Τα μηχανήματα χάλασαν το φράγμα που υπήρχε μέσα στην κοίτη του ποταμού.

Είχαν προηγηθεί επίμονες εκκλήσεις των γεωργών και κτηνοτρόφων της γύρω περιοχής, που εξαιτίας αυτού του φράγματος έχουν αντιμετωπίσει μικρότερες ή μεγαλύτερες πλημμύρες στο παρελθόν.

Το φράγμα φτιάχνεται συνήθως στις αρχές του καλοκαιριού και έχει ως στόχο να προκαλεί ανάσχεση στη ροή του νερού, ώστε να επαρκεί για τις ανάγκες άρδευσης των καλλιεργειών.

Το γκρέμισμα του φράγματος θα διευκόλυνε, ενόψει της αναμενόμενης σφοδρής βροχόπτωσης, για την οποία ήδη προειδοποιούσαν τα μετεωρολογικά δελτία, να φύγουν τα νερά προς τον κάμπο, να μην απειληθούν πάλι καλλιέργειες, κτηνοτροφικές μονάδες στην περιφέρεια της Καρδίτσας και ίσως, και η ίδια η πόλη.

(Σύμφωνα με όσα δήλωσε την Παρασκευή ο υπουργός Πολιτικής Προστασίας, «καμία παρέμβαση του κεντρικού κρατικού μηχανισμού δεν έγινε σε οποιοδήποτε φράγμα στην περιοχή». Αφησε έτσι ανοιχτό το ενδεχόμενο η εντολή για την παρέμβαση να δοθεί τοπικά, και όχι «κεντρικά»).

Στην Καρδίτσα έβρεχε όλη την Τρίτη και η βροχή έγινε καταρρακτώδης την Τετάρτη, που χωρίς ύφεση συνεχιζόταν σχεδόν σε ακραία εξέλιξη το φαινόμενο. Την Τετάρτη αργά το απόγευμα έσπασε το ανάχωμα του ποταμού που συγκρατούσε τα νερά όχι προς την πλευρά της πόλης αλλά απέναντι, προς την πλευρά της Μαύρικας. Εκεί βρίσκεται οικισμός Ρομά, που είχε εκκενωθεί λίγες ώρες νωρίτερα.

Υπήρχε επίγνωση ότι το σημείο είναι ευαίσθητο, είχε σπάσει το ανάχωμα και με τον «Ιανό». Μάλιστα, λέγεται ότι ποτέ δεν επανήλθε έκτοτε στην αρχική του μορφή και ήταν μικρότερες οι αντοχές του. Τουλάχιστον υπήρξε η σχετική πρόνοια να μετακινηθούν έγκαιρα οι κάτοικοι του καταυλισμού.

Ρωγμή και πανικός

Σε όσους ξέρουν την περιοχή, ο πανικός για το ρήγμα στο ανάχωμα στα «Χίλια Δέντρα» προκάλεσε γέλια… «Από εκεί το νερό δεν πάει προς την πόλη. Φεύγει προς τα χωριά».

Εκείνες τις ώρες, με την καταιγίδα να συνεχίζεται και με την πικρή εμπειρία του «Ιανού» νωπή, χωματουργικά μηχανήματα ρίχτηκαν στη μάχη για ενίσχυση των αναχωμάτων του ποταμού προς την πλευρά της πόλης. Αναφέρεται ότι τα αναχώματα ενισχύθηκαν σε ύψος από 40 μέχρι 80 εκατοστά, με τη μεταφορά και την εναπόθεση αδρανών υλικών. Και ενώ φαινόταν ο σχεδιασμός για ανάσχεση μιας πιθανής εκτροπής του νερού προς την πόλη να δουλεύει, έσπασε το ανάχωμα στην περιοχή «Χίλια Δέντρα». Επικράτησε πανικός.

Στους κατοίκους της Καρδίτσας στις 8.53 μ.μ. έφτασε μήνυμα από το 112: «Αν βρίσκεστε στην πόλη της Καρδίτσας απομακρυνθείτε από υπόγειους και ισόγειους χώρους κτιρίων λόγω εξέλιξης πλημμυρικών φαινομένων στην περιοχή. Ακολουθείτε τις οδηγίες των Αρχών».

Το μήνυμα προκάλεσε έκπληξη. Στην πόλη η βροχόπτωση ήταν ισχυρή, υπήρχαν συσσωρευμένα νερά στους δρόμους, αλλά η κατάσταση δεν έμοιαζε τόσο απειλητική. Με εργαλεία και ξύλα οι κάτοικοι βγήκαν και προσπαθούσαν να απομακρύνουν φερτά υλικά από φρεάτια, για να διευκολύνουν την απορροή. Και καθώς έρχονται δημοτικές εκλογές, το μήνυμα του 112 ακολούθησαν τηλέφωνα υποψηφίων και εν ενεργεία δημοτικών συμβούλων που «πολύ εμπιστευτικά σου το λέω, ειδοποίησε όποιον ξέρεις σε ισόγειο σπίτι να φύγει, γιατί σε λίγο θα έχουμε πρόβλημα».

Αυτοδιοικητικό στέλεχος με μεγάλη εμπειρία από τη διαχείριση ανάλογων καταστάσεων στο παρελθόν αναφέρει ότι σε όσους γνωρίζουν πώς κινούνται τα νερά στην περιοχή, ο πανικός και η ανησυχία για το ρήγμα στο ανάχωμα στα «Χίλια Δέντρα» προκάλεσαν γέλια. «Από εκεί το νερό δεν πάει προς την πόλη. Φεύγει προς τα χωριά και πιο κάτω συναντάει τη σιδηροδρομική γραμμή, που λειτουργεί σαν ένα επιπλέον εμπόδιο για να μπει το νερό στην Καρδίτσα».

Το μήνυμα προκάλεσε έκπληξη. Στην πόλη η βροχόπτωση ήταν ισχυρή, υπήρχαν συσσωρευμένα νερά στους δρόμους, αλλά η κατάσταση δεν έμοιαζε τόσο απειλητική. Με εργαλεία και ξύλα οι κάτοικοι βγήκαν και προσπαθούσαν να απομακρύνουν φερτά υλικά από φρεάτια, για να διευκολύνουν την απορροή. Και καθώς έρχονται δημοτικές εκλογές, το μήνυμα του 112 ακολούθησαν τηλέφωνα υποψηφίων και εν ενεργεία δημοτικών συμβούλων που «πολύ εμπιστευτικά σου το λέω, ειδοποίησε όποιον ξέρεις σε ισόγειο σπίτι να φύγει, γιατί σε λίγο θα έχουμε πρόβλημα».

Αυτοδιοικητικό στέλεχος με μεγάλη εμπειρία από τη διαχείριση ανάλογων καταστάσεων στο παρελθόν αναφέρει ότι σε όσους γνωρίζουν πώς κινούνται τα νερά στην περιοχή, ο πανικός και η ανησυχία για το ρήγμα στο ανάχωμα στα «Χίλια Δέντρα» προκάλεσαν γέλια. «Από εκεί το νερό δεν πάει προς την πόλη. Φεύγει προς τα χωριά και πιο κάτω συναντάει τη σιδηροδρομική γραμμή, που λειτουργεί σαν ένα επιπλέον εμπόδιο για να μπει το νερό στην Καρδίτσα».

Οπως εξηγεί, το ρήγμα στο ανάχωμα στο συγκεκριμένο σημείο ήταν ένας ακόμα παράγοντας για να εκτονωθεί η πίεση του νερού και να μειωθεί η απειλή για την πόλη. Στη Μυρίνη, ένα χωριό σε απόσταση δέκα χιλιομέτρων από την Καρδίτσα (λιγότερο σε ευθεία γραμμή), ο Γιώργος Κρανίτσας έμαθε λίγο μετά τις 8 μ.μ. για το σπάσιμο του αναχώματος στην πλευρά της Μαύρικας.

«Αυτό το νερό εδώ σ’ εμάς θα καταλήξει», είπε στον συνομιλητή του από την Καρδίτσα που του μετέφερε τα νέα τηλεφωνικά. Ηξερε ότι θα έπρεπε να προετοιμάζεται για τα χειρότερα. Ηξερε, επίσης, ότι το νερό δεν θα σταματούσε στο δικό του χωριό. Θα συνέχιζε την πορεία του προς τις περιοχές του κάμπου με χαμηλότερη στάθμη και θα έφτανε μέχρι τον Παλαμά και ακόμα πιο πέρα. Ενα άλλο κύμα νερού είχε ήδη αφήσει πίσω του τα πλημμυρισμένα Φάρσαλα και κινούνταν προς την ίδια κατεύθυνση.

Η ειδοποίηση

Αυτό όμως που οι κάτοικοι της περιοχής, με βάση την εμπειρία τους από ανάλογες καταστροφές του παρελθόντος, πίστευαν ότι θα συμβεί, ότι δηλαδή το νερό που δεν μπήκε στην Καρδίτσα αλλά βρήκε τον δρόμο του μέσα από σπασμένα αναχώματα και χαλασμένα φράγματα προς τον κάμπο, θα απειλούσε χωριά, δεν δείχνει να αξιολογήθηκε από τους αρμοδίους.

Οι ίδιοι άνθρωποι που φρόντισαν για την έγκαιρη μετακίνηση των κατοίκων του καταυλισμού της Μαύρικας δεν αντέδρασαν με τον ίδιο αυτοματισμό για τα χωριά στην περιοχή του Παλαμά. Εκεί, το 112 ήρθε το πρωί της Πέμπτης, ενώ η περιοχή είχε ήδη πλημμυρίσει κάποιες ώρες πριν. Και δεν ήταν εντολή εκκένωσης, αλλά προτροπή να μετακινηθούν οι κάτοικοι σε πιο ψηλά σημεία.”