Τα πιο κάτω δεδομένα αναγράφονται για να καθησυχάσουν όσοι αγωνιούν για τον εαυτό τους ή για δικούς τους έμπλεοι φόβου αν όχι πανικού, ότι μπορεί να ασθενήσουν ή ακόμη και να πάσχουν από σχιζοφρένια.
Πίσω από τη μάσκα κρύβεται η πραγματική εικόνα του εαυτού μας
ΣΧΙΖΟΦΡΕΝΙΑ ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΑ & ΑΙΤΙΑ ΠΡΟΚΛΗΣΗΣ ΤΗΣ
Επιδημιολογικά δεδομένα
Η σχιζοφρένεια είναι μια σχετικά συχνή νόσος και σίγουρα η συχνότερη μορφή ψυχωσικής διαταραχής. Η μέση επίπτωση της σχιζοφρένειας που αναφέρεται σε επιδημιολογικές μελέτες, όταν η διάγνωση περιορίζεται στα βασικά κριτήρια και διορθώνεται για την ηλικία, είναι 0,11 στα 1000 (εύρος 0,07–0,17 στα 1000). Αν χρησιμοποιηθούν ευρύτερα κριτήρια, το ποσοστό αυτό διπλασιάζεται σε 0,24 στα 1000 (εύρος 0,07–0,52 στα 1000) (Jablensky et al., 1992). Ο μέσος όρος είναι ίδιος και για τα δύο φύλα, αν και η μέση ηλικία έναρξης είναι περίπου 5 έτη μεγαλύτερη στις γυναίκες (ως εκ τούτου χαμηλότερο ποσοστό για τις γυναίκες στην εφηβεία), με μια δεύτερη μικρότερη αιχμή μετά την εμμηνόπαυση (Cannon & Jones, 1996). Ο επιπολασμός ζωής για τη σχιζοφρένεια κυμαίνεται από από 0,3% έως 0,7% (Saha,et al., 2005·van Os &Kapur, 2009).
Για την Ελλάδα, απουσιάζουν επιδημιολογικά δεδομένα για την επίπτωση ή την επικράτηση της σχιζοφρένειας στο γενικό πληθυσμό.
Σε μελέτη του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας που υπολογίστηκαν τα προσαρμοσμένα χρόνια αναπηρίας (Disability Adjusted Life Years – DALY) από τη σχιζοφρένεια, η χώρα μας κατέχει μία από χαμηλότερες θέσεις, την 187η, σε έναν κατάλογο 192 χωρών από όλον τον κόσμο (WHO, 2004). Στο δείκτη DALY, υπολογίζεται η επιβάρυνση που προκύπτει από τη νοσηρότητα, τη θνητότητα και την αναπηρία των διαφόρων νόσων.
Στο «Σχέδιο αναθεώρησης του Προγράμματος Ψυχαργώς Γ ́ (2011
- 2020)» (Υπουργείο Υγείας, 2011), καταγράφονται στοιχεία από μελέτες που δημοσιεύθηκαν το 2011 και συνδύασαν τα επιδημιολογικά δεδομένα από 30 χώρες της Ευρώπης, μεταξύ των οποίων είναι και η χώρα μας. Ο επιπολασμός 12 μηνών των ψυχώσεων υπολογίζεται στο 1,2% και αφορά περίπου 5 εκατομμύρια άτομα σε αυτές τις χώρες. Με την αναγωγή στην Ελλάδα, υπολογίζονται περίπου 132 χιλιάδες άτομα με τη διάγνωση «ψύχωση», το έτος 2010.
Πιθανά αίτια της σχιζοφρένειας
Τα αίτια της σχιζοφρένειας δεν έχουν κατανοηθεί επαρκώς. Η έρευνα έχει προσπαθήσει να καθορίσει τον αιτιολογικό ρόλο βιολογικών, ψυχολογικών και κοινωνικών παραγόντων. Τα υπάρχοντα δεδομένα δεν υποδεικνύουν προς την κατεύθυνση ενός μοναδικού αιτιολογικού παράγοντα. Αντιθέτως, θεωρείται ότι η σχιζοφρένεια και οι σχετιζόμενες ψυχώσεις είναι το αποτέλεσμα μιας σύνθετης αλληλεπίδρασης μεταξύ ποικίλων παραγόντων (Broome et al., 2005· Garety et al., 2007).
Πολλά από τα ερευνητικά δεδομένα που αφορούν στην αιτιολογία της σχιζοφρένειας βασίζονται στο μακροπρόθεσμο μοντέλο «ευαλωτότητας-στρες» (Nuechterlein & Dawson, 1984). Το συγκεκριμένο μοντέλο προτείνει ότι τα άτομα χαρακτηρίζονται από διαφορετικού βαθμού ευαλωτότητα για τη σχιζοφρένεια, η οποία καθορίζεται από ένα συνδυασμό βιολογικών, ψυχολογικών και κοινωνικών παραγόντων.
Θεωρείται ότι η ευαλωτότητα έχει ως αποτέλεσμα την εκδήλωση συμπτωμάτων μόνο όταν είναι παρόντες περιβαλλοντικοί στρεσσογόνοι παράγοντες. Αν η ευαλωτότητα είναι μεγάλη, ακόμα και χαμηλά επίπεδα στρες μπορεί να πυροδοτήσουν τη συμπτωματολογία. Αν η ευαλωτότητα είναι μικρότερη, τα συμπτώματα προκύπτουν μόνο επί έκθεσης σε έντονους στρεσσογόνους παράγοντες. Το μοντέλο είναι συμβατό με μια μεγάλη ποικιλία υποτιθέμενων αιτίων της διαταραχής, καθώς και με τα ποσοστά υποτροπών και επανεισαγωγών των ασθενών με σχιζοφρένεια.
Τα πιο πάνω δεδομένα ευρίσκονται σε συμφωνία με τα όσα διατείνονται ο διακεκριμένος Φινλανδός Ψυχίατρος Τζακόμπ Σεϊκούλα[1] αλλά και το Παρατηρητήριο για τα δικαιώματα στο χώρο της Ψυχικής Υγείας[2]. Ασχολείται και αναπτύσσει δράσεις με στόχο την προάσπιση των δικαιωμάτων ατόμων που εμπλέκονται στο σύστημα υπηρεσιών ψυχικής υγείας και την προώθηση εναλλακτικών μη-ψυχιατρικών τρόπων αντιμετώπισης του ψυχικού πόνου.
Η σχιζοφρένεια λοιπόν μπορεί να εκδηλωθεί κάτω από πολύ έντονα στρες και ψυχικά τραύματα όπως παιδικός βιασμός, γονεϊκή κακοποίηση σε πολύ μικρή ηλικία, από την αλλοπρόσαλλη στάση των γονέων οι οποίοι μπορεί να εκδηλώνουν διπλά μηνύματα με την συμπεριφορά τους στα ίδια τους τα παιδιά. (Πρόκειται για τη γνωστή άποψη του Gregory Bateson την λεγόμενη Double Βind Theory την οποία έχουμε αναπτύξει δια πολλών και στο πρελθόν[3])
Το Παρατηρητήριο λειτουργεί με τη μορφή ενός δικτύου προσώπων που εμπλέκονται στο σύστημα της ψυχικής υγείας, δηλαδή χρηστών ψυχοκοινωνικών υπηρεσιών, συγγενών των χρηστών, επαγγελματιών ψυχικής υγείας και εργαζόμενων στο χώρο αυτό. Είναι ανοιχτό να εντάξει στους κόλπους της δράσης του οποιοδήποτε άλλο πρόσωπο συμμερίζεται τη φιλοσοφία και τους στόχους του. Η έδρα του βρίσκεται στη Θεσσαλονίκη, αλλά δέχεται αιτήματα και καταγγελίες και από την υπόλοιπη Ελλάδα.
[1]Τζακόμοπ Σεϊκούλα Φινλανδός ψυχίατρος από τους πρωτοπόρους στον τρόπο αντιμετώπισης ατόμων που ακούνε φωνές (hearing voices) χωρίς ψυχιατρικά φάρμακα.
[2]https://mentalhealthhellenicobservatory.wordpress.com/
[3]Γεωργίος Ευαγγελάτος, μελέτη με τίτλο: «Ο Φόβος και η Αντιμετώπισή του» δημοσιευμένη στο διαδίκτυο σε δύο συνέχειες με αριθμό πρωτοκόλλου https://evaggelatos.com/?p=566https://evaggelatos.com/?p=591
Πρόσφατα Σχόλια